Page 19 - Dnevna doza broj 5

Dnevna

Tretman neuropatske boli u

primarnoj zdravstvenoj za{titi

Cilj terapije je unaprijediti kvalitet `ivota pacijenta, redukovati intenzitet i u~estalost boli, posti}i efikasnost i
bezbjednost. Naj~e{}e se primjenjuju antidepresivi i antiepileptici. Od antidepresiva se koriste tricikli~ki
antidepresivi, a od antiepileptika lijek izbora je gabapentin (NIRVAX®).

Pi{e dr. Dijana \eri}, specijalista porodi~ne medicine iskustva ljekara
Dom zdravlja Prijedor

ol je neprijatno individ u a l - tija, ne uropatija kao posljedi ca he -
no, subjektivno senzorno i mo i ra dioterapije te alko holna poli-
em ocionalno iskustvo veza - ne uropatija.
B no za neku bolest. Specijalisti porodi~ne medicine se
Akutna i hroni~na bol su naj~e{}i u ordinaciji naj~e{}e susre}u sa di-
razlog dolaska pacijenata u ambu- ja beti~nom polineuropatijom kao
lante porodi~ne medicine. Svjetska ko mplikacijom dijabetesa s kojom
zdravstvena organizacija (SZO) u sa- i imaju najvi{e iskustva u radu. Ne-
radnji sa IASP (Internacional Asso- u ropatski bol naru{ava kvalitet `i -
ciation for the Study of Pain) i EFIC vota bolesnika ali i onih koji `ive u
(European Pain Federation) 2001. nji hovom okru`enju. Pacijentu je
godine usvojila je deklaraciju kojom re ducirana fizi~ka aktivnost, ima odgovor smatra se redukcija inten- ti `e se lidokainskim flasterom i lo-
se otklanjanje boli progla{ava osno- po reme}aj sna, gubitak apetita i ziteta boli za 30 do 50 posto. kalnim lijekovima. Blokada simpati-
vnim ljudskim pravom. U Deklara- sla bljenje imunog sistema. Pri odabiru lijeka neophodno je da kusa je uglavnom nedjelotvorna,
ciji IASP-a i EFIC-a iz 2004. godine Zbog porasta broja oboljelih od di- se uzme u obzir cjelokupna slika osim kod bolesnika s kompleksnim
navodi se da je akutna bol simptom ja betesa o~ekuje se da }e do 2030. oboljele osobe. Postojanje drugih regionalnim bolnim sindromom.

samog o{te}enja, a hroni~na bol bo- go dine biti duplo vi{e osoba obol j - bolesti ponekad uti~e na odabir Uporedo sa lijekovima, u terapiji ne-

lest sama po sebi. Svaku bol koja e lih od dijabetesa, a samim tim i di- vrste lijeka ili ograni~ava dozu koja u ropatskog bola primjenjuju se i ne-

traje du`e od tri mjeseca smatramo ja be tesnih neuropatija kod oso ba se smije primijeniti, a time i efikas- fa r m akolo{ke metode lije~enja. Ra zli-
hroni~nom boli. sre dnjih godina, od 50 do 60 go dina nost lijeka. Zna~ajni su i lijekovi ~ite metode fizikalne terapije kao {to
`iv ota. koje bolesnik primenjuje za lije ~e - su transkutana elektri~na stim ulacija
Psiholo{ko stanje Bez postavljanja prave dijagnoze, re- nje drugih bolesti zbog potencijal- nerva (TENS), magnetno po lje i aku-
ha bilitacije i psihosocijalnog prihva - nih interakcija lijekova. pu nktura, zatim kognit i vna i bihej-
vio ralna terapija sprovod ene ind ivi-
Neuropatski bol prvenstveno je po-
dualno ili u grupama oboljelih, prim -
sljedica o{te}enja ili disfunkcije pe- je na relaksacione i okupacione tera-
rifernog ili centralnog nervnog Kao prikladan terapijski odgovor smatra se pi je mogu da daju zn a~ajan doprinos
si stema, a ne podra`aja receptora za redukcija intenziteta boli za 30 do 50 posto sm anjenju boli. Na vedene metode
bol. Ova bol ima neke svoje osobe-
lije ~enja, koje sp rovode multidiscipl -
nosti po kojima se zna~ajno razli-
i narni timovi koji pored neurologa
kuje od boli koja se javlja kod uk lju ~uju fizika lnog terapeuta (CBR
povrede tijela, naprimjer kada se

ta nja boli nema pravog lije~enja ce ntri) i psih o loga (Centar za mental -
neko posije~e na o{tar predmet.

ne uropatske boli. U slu~aju perife r ne Naj~e{}e se primjenjuju antidepre- no zd ravlje), po kazale su se efikasni-
Neu ropatski bol javlja se bez ikakve
le zije `ivca, potrebna je imobiliza cija sivi i antiepileptici. Od antidepresiva jim u lije~enju oboljelih od ne uropat-

bolne dra`i ili nakon {to je bolna

ka ko bi se izbjegla pojava tro fi~kih se koriste tricikli~ki antidepresivi, a ske boli od lij e ~enja gde se samo pri-
dra` prestala da djeluje, po toku je od antiepileptika lijek izbora je ga- mjenjuju lijek ovi.

hroni~na, {to zna~i da traje mjese- pro mjena, atrofija i ankiloza zg loba.
Po nekad je potrebna hi ru r {ka inter- bapentin (NIRVAX®). U praksi se po- Poslije zapo~injanja terapije, za bole-
cima, pa i godinama. Bolesnici je

ve ncija. Od po~etka lije ~e nja potre- kazalo da lije~enje gabapentinom s nike sa neuropatskim bolom neop-
opisuju kao ose}aj `arenja, paljenja,
bno je posebnu pa`nju po svetiti (NIRVAX®) ima dobre rezultate i to h o d ne su redovne kontrole kod
trnjenja, sijevanja ili `iganja. Bol
ps i holo{kom stanju i u slu ~a ju potre - da se uvede gabapentin (NIRVAX®) p o rodi~nog ljekara kojima se procje-
mo`e nastati nakon povrede bilo od 300 mg prvo u ve~ernjim satima, njuje uticaj lije~enja na bol i kvalitet
kojeg dijela nervnog sistema, bilo be provesti odgovaraju}u te rapiju.
Ta ko|e, potrebno je brzo ot po~eti s nakon tri dana da se pove}a doza na `i vota oboljelog. Kada se uspostavi
perifernog ili centralnog, a mo`e
lije ~enjem tjeskobe i dep re sije. 2 x 1, a zatim opet nakon tri dana 3 za dovoljavaju}e smanjenje boli, {to
zahvatiti i simpati~ki nervni sistem
x 1 uz dodatak alfa lipoinske kiseline se procjenjuje odgovaraju}im skala -
(bol posredovana simpatikusom). (ALTIOKS®) 1 x 600 mg. Navedena ma, uz prihvatljive ne`eljene efekte
Na neuropatski bol upu}uju karak- Terapijski efekat {ema pokazala je najbolji terapijski lije ko va, terapija se nastavlja na isti
teristi~ni simptomi koji se javljaju
efekat. Osim smanjenja boli paci- na ~in. Me|utim, ukoliko je kontrola

nakon dokazanog ili nedokazanog Cilj terapije je unaprijediti kvalitet
jenti isti~u da bolje spavaju. boli ne dovoljna i pored dovoljno du -
o{te}enja `ivca (npr. amputacija, `ivota pacijenta, redukovati intenzi-
Opioidni lijekovi mogu dovesti do gog pe rioda lije~enja i dovoljno ve-
{e}erna bolest). tet i u~estalost boli, posti}i efikas- privremenog popu{tanja boli, ali je like do ze primijenjenog lijeka, ne op-
Naj~e{}i uzroci periferne neuropat- nost i bezbjednost. Nekoliko vrsta njihova efikasnost kod neuropats - hodno je da se poku{a sa drug im lije -
skog bola koje sre}emo u na{im or- lijekova pokazalo se djelotvornim u

kog bola puno slabija nego kod no- kom. Da kle, veliko strpljenje i up or-
dina cijama su: dijabeti~ke po li neu- lije~enju neuropatskog bola, pre m -
ci ceptivne boli. Adekvatna ana lge- nost boles nika i ljekara neophodni su
ropatije, postherpeti~na i trige m in - da se potpuno izlje~enje rijetko ka -
zija uglavnom se ne posti`e zbog predus lovi za uspje{no lije ~e nje ne-
a l na neuropatija, radikuloneu r o p a - da posti`e. Kao prikladan terapijski
nu spojava. Efikasna analgezija po s - uropatskog bola. B
19