Page 15 - Dnevna doza broj 16

DnevnaDoza

Trojna antitrombotska terapija

Rivaroksaban je visokoselektivni, direktni i reverzibilni inhibitor faktora koagulacije Xa. Inhibicijom
faktora Xa prekida se proces zgrušavanja krvi, tačnije, sprečava se konverzija protrombina u trombin,
čime se dalje inhibira razvoj tromba.

Autor: Prim. doc. dr. sc. Sevleta Avdić, specijalista interne medicine,
subspecijalista kardiologije, Medical Institute Bayer, Tuzla

kutni koronarni sindrom iskustva ljekara
(ACS), uključujući nestabil-
nu anginu, infarkt miokar-
Ada bez (NSTEMI) i sa eleva-
cijom ST-segmenta (STEMI), ima
visok rizik od mortaliteta i morbi- Acetil-
diteta, razvijanja srčane insuficijen- Oralni salicilna
cije i ventrikularne aritmije. Atrijal- antiko- Inhibitor
na fibrilacija (AF) i dalje je najčešći P2Y12 kiselina
uzrok srčane aritmije i uzrokuje agulanti u nižim
značajan morbiditet i mortalitet, dozama
a procjene sugeriraju da je njena
prevalencija u porastu. Akutni ko-
ronarni sindrom, udružen s atrijal-
nom fibrilacijom (AF), povezan je
sa značajnim rizikom od ponavlja-
nih velikih koronarnih događaja,
srčane insuficijencije, moždanog
udara, tromboembolizma i mor-
taliteta. 3. Acetilsalicilna kiselina u nižim
Pravilno razumijevanje i dozama (npr. Bospyrin®)– tera-
Procjena trombo- redovno korištenje lijekova piju treba održavati jedan do se-
dam dana (ili do otpusta iz bolni-
embolijskog rizika ce), sa mogućnošću produženja

Važan moment za uspješnost nata. Jednostavnost uzimanja do 30 dana ako je rizik od trom-
Bitno je istaknuti da trećina pacije- svake terapije jeste pravilno rivaroksabana zbog režima do- boze ili ishemije velik, a rizik od
nata sa fibrilacijom atrija ima potre- razumijevanje i redovno kori- ziranja jedanput dnevno umno- krvarenja nizak.
bu za perkutanom koronarnom in- štenje lijekova od strane pacije- gome doprinosi navedenom.
tervencijom zbog konkomitantnih Kada se radi o antikoagulantima, u
koronarnih bolesti. Sa jedne strane upotrebi su decenijama bili antago-
imamo prevenciju moždanog uda- jenjenog rizika od krvarenja. Ovaj ma i antitrombotske terapije kod nisti vitamina K, i to najčešće var-
ra koja zauzima centralno mjesto u rizik kod trostruke terapije nije be- bolesnika s atrijalnom fibrilacijom farin. Danas su nam poznati ogra-
terapiji bolesnika s atrijalnom fibri- značajan, posebno kada se lijekovi koji su i na (planiranoj) perkutanoj ničavajući faktori za upotrebu ovih
lacijom i postiže se upotrebom an- koriste duže vrijeme. Metaanaliza koronarnoj intervenciji sada su re- lijekova (česte interakcije sa hra-
tikoagulansa. Sa druge strane, pak, koja je obuhvatila 1.349 pacije- lativno usklađeni. nom i lijekovima, potreba za redov-
prevenciju tromboze stenta. Studi- nata pokazala je da rizik od veli- nim monitoringom INR-a, itd.). Sto-
je su pokazale da je dualna terapi- kog krvarenja iznosi 2,2 posto kod Izbor je DOAC ga izbor pada na DOAC. Molekula
ja (acetilsalicilna kiselina plus klo- 30-dnevnog tretmana, a 12 posto koja se najčešće primjenjuje i u svi-
pidogrel, tikagrelol ili prasugrel) tokom jednogodišnje terapije. Ovo Preporuke su da terapiju čine slje- jetu, a i kod nas, jeste rivaroksaban.
superiornija u odnosu na antiko- sugerira da je neophodno smanjiti deće tri grupe antitrombotika: Rivaroksaban je visokoselektiv-
agulanse kada se radi o prevenci- trajanje trostruke terapije kako bi 1. Oralni antikoagulanti – po mo- ni, direktni i reverzibilni inhibitor
ji tromboze stenta. Stoga je trojna se održala povoljna ravnoteža iz- gućnosti DOAC (direktni oralni faktora koagulacije Xa. Inhibici-
antitrombocitna terapija obavezna među rizika i koristi. antikoagulanti). jom faktora Xa prekida se proces
kod ovakvih pacijenata, ali ujedno Procjenu rizika potrebno je ponav- Doziranje je u skladu sa preporu- zgrušavanja krvi, tačnije, sprečava
predstavlja i naročit izazov zbog ljati u određenim vremenskim in- kama za trombemboličku zaštitu se konverzija protrombina u trom-
povećanog rizika od krvarenja. tervalima. Bolesnike bi trebalo ot- pri atrijalnoj fibrilaciji. Smanjenje bin, čime se dalje inhibira razvoj
Kod ovih bolesnika neophodna je pustiti iz bolnice sa planiranom doze uzima se u obzir jedino ako tromba. Činjenica da rivaroksaban
procjena tromboembolijskog rizika shemom smanjenja doza i anti- je urađeno posebno testiranje u djeluje na faktor Xa, koji ima dale-
korištenjem CHA2DS2-VASc skora, trombocitnih lijekova, a sve sa ci- tu svrhu. ko manje uloga van procesa koa-
kao i procjena rizika od krvarenja ljem redukcije rizika od krvare- gulacije, a ne na trombin, rezultira
korištenjem HAS-BLED skora. nja. Kod svih bolesnika koji koriste 2. Inhibitor P2Y12 (po mogućnosti, time da terapija ima manje neželje-
Dužina trajanja trojne terapije pro- trojnu terapiju preporučuje se ga- klopidogrel / npr. CLODIL®) – te- nih efekata. Također, terapija riva-
cjenjuje se na osnovu procjene rizi- strična protekcija inhibitorima pro- rapiju treba održavati 12 mjese- roksabanom se vrlo dobro podno-
ka od budućih koronarnih događa- tonske pumpe (npr. FENIX®/pan- ci (ili šest mjeseci kod bolesnika si, ima predvidivu farmakokinetiku,
ja. Trojna terapija bi trebala trajati toprazol). sa manjim rizikom od trombotič- brz početak djelovanja i ne zahti-
što je moguće kraće, zavisno od Ažurirane preporuke i dokumen- kih ili ishemijskih komplikacija i/ jeva rutinski laboratorijski monito-
kliničkih uvjeta ili tromboembolij- ti konsenzusa stručnjaka u Evropi ili onih sa većim rizikom od krva- ring testova koagulacije. B
skog (CHA2DS2-VASc skor) i proci- i Sjedinjenim Američkim Država- renja).
15