Page 11 - Dnevna doza broj 10

DnevnaDoza

oslabljena kontrola mokrenja ili i vibracije u ekstremitetima i sma- masne kiseline. Ugradnjom takvih vegetarijanci 10 puta većem rizi-
stolice, impotencija i depresija. njene reflekse, npr. nesigurnost masnih kiselina u mijelin dolazi do ku)
• Psihijatrijski simptomi - bez- u hodu i govoru, blagu nesvjesti- destabilizacije mijelina i posljedič- • osobe sa otežanim aktom guta-
voljnost, razdražljivost, parano- cu/vrtoglavicu, smetnje ravnote- no demijelinizacije. nja (različiti neurološki poreme-
ja, manija, halucinacije, nasilno že, pogoršanje koordinacije ruku i ćaji, psihijatrijska stanja, mor-
ponašanje, psihoze, promjena nogu, oštećenja perifernih ili auto- Dijagnoza manjka ili ne- fološki poremećaji probavnog
osobnosti i postporođajne de- nomnih nerava npr. trnci u rukama sistema)
presije/psihoze. i stopalima, bolove u leđima, trzaje dostatka vitamina B12
• Hematološki simptomi - anemija, ekstremiteta, smetnje vida i mirisa, Prepoznavanje nedostatka vitami- Tri glavna oblika
leukopenija, trombocitopenija, impotenciju, zatvor ili fekalnu i/ili na B12 je moguće na osnovu simp- vitamina B12
abnormalno nizak broj retikulo- urinarnu inkontinenciju. toma, a može se potvrditi anali-
cita, hipersegmentirani neutro- Uzrok neuroloških simptoma je zama u krvi. Međutim, simptomi U hrani i u dodacima prehrani po-
fili, anizocitoza (poremećaji ve- poremećaj sinteze metionina ko-
nedostatka vitamina B12 su nes- javljuje se u tri različita hemijska
ličine eritrocita), poikilocitoza ja rezultira smanjenim količinama
pecifični, jer se javljaju i kod dru- oblika: cijanokobalaminu i hidrok-
(poremećaji oblika eritrocita), gih stanja, što otežava dijagnosti- sikobalaminu - fiziološki neaktiv-
pancitopenija (snižene vrijedno- ku. Zbog toga je potrebno obratiti nim oblicima te metilkobalaminu
sti sve tri krvne loze u perifernoj posebnu pažnju na specifična sta- - fiziološki aktivnom obliku. iskustva ljekara
krvi).
nja opterećena visokim rizikom za • Cijanokobalamin – čest oblik u
• Ostali simptomi - umor, op-
razvoj nedostatka vitamina B12. dodacima prehrani, dobiva se
ća slabost, nedostatak energi- sintetskim putem. Naučnici da-
je, bljedilo, gubitak težine, vrto- Visokorizične grupe osoba i paci- nas ističu da je ovaj oblik vitami-
glavice, ortostatska hipotenzija, jenata za manjak vitamina B12 su: na B12 najmanje učinkovit. On
nesvjestica, padovi, tinitus, ote-
• osobe starije od 65 godina je fiziološki neaktivan oblik vita-
žano disanje kod fizičkih napo-
• osobe sa poremećajima probav- mina B12 i da bi ga organizam
ra, tahikardija, hepatomegalija, nog sistema upotrijebio mora se prvo u orga-
splenomegalija, gubitak apetita, • osobe koje uzimaju lijekove ko- nizmu transformirati u metilko-
anoreksija, glositis, konstipacija, ji umanjuju apsorpciju vitamina balamin, fiziološki aktivan oblik.
dijareja i prerano sijeda kosa.
B12 (metformin, IPP lijekovi, H2 • Hidroksikobalamin – oblik vitami-
• Simptomi u slučaju nedostatka
blokatori, antacidi, aminogliko- na B12 koji se nalazi u mesu, jetri,
kod dojenčadi i djece - zaostaja- zidni antibiotici, aminosalicilna ribi, morskim plodovima, jajima
nje u razvoju, apatičnost, razdra- kiselina, kolhicin, hloramfeni- mlijeku i mliječnim proizvodima.
žljivost, hipotonija, slabost, drh- kol...) • Metilkobalamin (mekobalamin) -
tanje, nekontrolirani pokreti,
jedini stabilan fiziološki aktivan
konvulzije, ataksija (gubitak ko-
oblik vitamina B12 koji može pro-
ordinacije voljnih pokreta miši- ći krvno-moždanu barijeru, a na-
ća), anoreksija, spori rast, spo- Sublingvalna primjena lazi se u krvnoj plazmi, cerebral-
ro dobijanje na težini, spori rast metilkobalamina no-spinalnoj tečnosti i u tečnom
glave, zaostajanje u socijalizaciji,
dijelu citoplazme. Naučnici pre-
slabe motoričke vještine, zaosta- poručuju ovaj oblik vitamina B12
Upotreba sublingvalne forme B12 nemaju normalan nivo in-
janje u jezičnim vještinama, pro- koji danas predstavlja zlatni stan-
blemi u govoru, niži kvocijent in- metilkobalamina je rastući trend, trinzičnog faktora. dard. Metilkobalamin je specifi-
teligencije, mentalna retardacija a odlikuje ga jednostavnost pri- Kod sublingvalne aplikacije vi- čan oblik potreban za normalno
i anemija. mjena uz sličnu efikasnost u od- tamina B12 sva unesena količi-
nosu na parenteralnu aplikaciju na apsorbira se isključivo pasiv- funkcioniranje nervnog sistema.
te bolja bioraspoloživosti u od- nom difuzijom u usnoj šupljini. Za razliku od cijanokobalamina i
Neurološki simptomi nosu na tablete ili kapsule, uz ni- Upotreba vitamina B12 u neuro- hidroksikobalamina, metilkoba-

sku cijenu preparata. loškoj praksi u Bosni i Hercego- lamin je biološki aktivni i prirodni
Neurološki simptomi se javljaju Oralni preparati vitamina B12 ko- vini uzima zamaha i postepeno oblik vitamina B12 koji se nalazi u
kod 75-90 posto osoba kojima ne- ji se apsorbiraju u tankom crije- se shvaća njen značaj i potenci- hrani. Mekobalamin je ko-faktor u
dostaje vitamin B12. Zbog ošte- transmetilacijskim procesima (pre-
vu mogu biti efikasni samo kod jal. Pojava MECOBALAMIN®-a na
ćenja sinteze neurotransmitera tvorba metil-malonil-CoA u sukci-
pacijenata sa normalnim nivoom tržištu širom otvara vrata u pri-
moguća je pojava zbunjenosti i nil-CoA) i u regeneraciji metionina
intrinzičnog faktora, normalnom mjeni i uveliko olakšava rad ne-
potištenosti. U slučajevima težeg funkcijom probavnog sistema i urologa u svakodnevnoj praksi. iz homocisteina metionin sinteta-
nedostatka mogu nastati parano- kod pacijenata koji ne koriste li- Mecobalaminom se može ubr- zom, pa se koristi uglavnom u lije-
idni poremećaji, tzv. „megaloblas- čenju hiperhomocisteinemije.
jekove koji snižavaju apsorpciju zati oporavak te ublažiti ili spri-
tično ludilo“, izrazita smetenost, Visoka plazmatska razina homoci-
vitamina B12. Većina pacijenata ječiti komplikacija kod različitih
blaži stepen delirija ili teži oblici steina je povezana s povećanim ri-
koji imaju snižen nivo vitamina neuroloških stanja.
depresije. Kod oko jedne trećine zikom za aterosklerotske bolesti te
pacijenata sa depresijom može se većim rizikom za kardiovaskularni
utvrditi manjak vitamina B12. Vi- S-adenozil-metionina, glavnog do- • aktivni i pasivni pušači (veći unos ili cerebrovaskularni akcident.
tamin B12 poboljšava moždanu nora metilnih skupina u reakcijama cijanida koji utiče na metaboli-
funkciju kod Parkinsonove bole- (trans)metilacije. S-adenozil-meti- zam kobalamina i povećava ni-
sti, Alzheimerove bolesti i drugih onin je potreban za metilaciju fo- vo kobalamina u urinu) Dijabetes,
demencija, jer antagonizira neu- sfolipidne mijelinske ovojnice či- • pretjerana konzumacija alkohola polineuropatija
rotoksičnost izazvanu aktivnošću me se ona stabilizira, dok manjak (alkohol narušava apsorpciju ko- i vitamin B12
glutaminske kiseline. Doprinosi S-adenozil-metionina uzrokuje de- balamina, a prehrambene navike
i poboljšanju funkcije perifernih mijelinizaciju. kod alkoholičara utiču na uma- Dijabetička polineuropatija (DPN)
nerava u neuropatijama (kao kom- Također, nedostatak vitamina B12 njeni unos vitamina B12) je načešća komplikacija dijabetes
ponenta neophodna za izgradnju smanjuje aktivnost L-metil-malo- • trudnice i dojilje (jer se potrebe melitusa i zahvaća senzitivna, mo-
mijelinske ovojnice nerava). Simp- nil-CoA mutaze što rezultira pove- za unosom vitamina B12 značaj- torna i autonomna vlakna perifer-
tomi koji nastaju zbog postepene ćanim količinama metil-malonske no uvećavaju) nog narvnog sistema tako da bilo
degeneracije mijelinske ovojnice kiseline u organizmu. Povećanje • vegetarijanci i vegani (u odnosu koje nervno vlakno može biti ošte-
nerava usljed ugradnje nefunkci- količina ove kiseline dovodi do na opću populaciju strogi vega- ćeno, što znači da simptomi DPN-a
onalnih masnih kiselina u mijelin, njenog umetanja u masne kiseli- ni su izloženi 50 puta većem rizi- mogu biti mnogobrojni. Manji broj
uključuju smanjen osjet položaja ne, pri čemu nastaju abnormalne ku za nedostatak vitamina B12, a oboljelih osjeća neuropatsku bol,

11