Page 19 - Dnevna doza broj 20

DnevnaDoza

arterijsku bolest ili bolest pe- S oprezom se upotrebljava kod jeva embolusi dospiju u manje. do šest mjeseci nakon akutne PE.
rifernih arterija. Koristi se uz starijih osoba i onih sa renalnom Plućna embolija je relativno če- Pristup liječenju ovisi o procjeni
acetilsalicilnu kiselinu. insuficijencijom. Rivaroksaban se sto oboljenje za koje zainteresira- rizika smrtnosti. Visokorizične PE,
Sve je više dostupnih laboratorij- mora primjenjivati sa oprezom nost pokazuju ne samo pulmolozi tj. one sa šokom ili hipotenzijom,
skih i kliničkih podataka koji nam kod bolesnika sa teško ošteće- i kardiolozi, nego i infektolozi, tra- treba liječiti kirurški (embolekto-
omogućuju bolje razumijevanje nom funkcijom bubrega (klirens umatolozi, ginekolozi i specijalisti mija) ili fibrinolizom, a one bez
njegovog djelovanja i korisnosti u kreatinina 15-29 ml/min) te se ne drugih grana medicine. šoka i hipotenzije treba liječiti an-
praksi. Rezultati istraživanja dove- preporučuje kod bolesnika sa kli- U rizične faktore za nastanak PTE tikoagulantnom terapijom (nisko-
li su do promjena u smjernicama rensom kreatinina <15 ml/min. spadaju inflamatorne i maligne molekularni heparin – NMH, novi
za prevenciju i liječenje trombo- Kada je preporučena doza 10 mg bolesti. U predisponirajuće fak- oralni antikoagulansi – NOAK ili
embolijske bolesti stručnih dru- jedanput na dan (nakon najmanje tore rizika spadaju: ranije VTE, vitamin K ovisni antikoagulansi –
štava diljem svijeta. šest mjeseci terapije), nije potreb- kronično srčano zatajenje, dob, VKA). Standardna praksa je liječe-
Upotreba rivaroksabana ne za- no njeno prilagođavanje. Mora se varikozne vene, debljina, imobili- nje započeti heparinom najmanje
htijeva rutinsko praćenje koagu- primjenjivati s oprezom kod bole- zacija, paraliza, mijeloproliferativ- pet dana i nastaviti oralnim anti-
lograma. INR (međunarodni nor- snika sa oštećenom bubrežnom ne bolesti, trudnoća, peripartalni koagulansom.
malizirani omjer) nije prikladan za funkcijom koji istodobno prima- period, nasljedna ili stečena trom- Prelazak bolesnika sa parenteral-
mjerenje aktivnosti rivaroksaba- ju druge lijekove koji povećava- bofilija, hormonska terapija (kon- nih antikoagulansa na rivaroksa- iskustva ljekara
na. Odluke o doziranju i liječenju ju koncentraciju rivaroksabana u tracepcija) i renalna insuficijen- ban:
ne smiju se donositi na temelju plazmi (sistemski azolni antimiko- cija. U faktore rizika se ubrajaju i − Bolesnici na parenteralnom li-
rezultata INR-a, osim prilikom pre- tici poput ketokonazola, inhibito- operacije i traume (osobito donjih jeku sa fiksnim režimom dozi-
laska bolesnika sa rivaroksabana ranja poput NMH: prekinuti sa
na antagoniste vitamina K (VKA). parenteralnim lijekom i početi
Zbog ograničene apsorpcije mak- Doziranje rivaroksabana kod sa rivaroksaban tabletama nula
simalni učinak bez daljnjeg pove- do dva sata prije sljedećeg ter-
ćanja prosječnog izlaganja plaz- pacijenata sa PE mina primjene parenteralnog
me očekuje se kod doza koje su lijeka.
više od terapijskih (50 mg ili više U liječenju plućne embolije 10 mg jednom dnevno, potreb- − Bolesnici koji kontinuirano pri-
kod odraslih). Dostupni su an- (PE) i prevenciji ponavljajućih no je razmotriti uzimanje lijeka maju parenteralni lijek (inf.
ti-faktor Xa testovi sa posebnim PE odrasli bolesnici u inicijalnoj u dozi od 20 mg. Doza od 10 mg nefrakcioniranog heparina): sa
kalibratorima specifičnim za mje- fazi liječenja 21 dan uzimaju se ne preporučuje za početno li- rivaroksaban tabletama mora
renje razine rivaroksabana, a kori- 15 mg rivaroksabana dva puta ječenje PE u prvih šest mjeseci. se započeti u vrijeme prestan-
ste se u donošenju kliničkih odlu- dnevno. Nakon inicijalnog lije- Potrebno je razmotriti kratko tra- ka.
ka (predoziranje, hitne operacije). čenja bolesnici uzimaju 20 mg janje liječenja (najmanje tri mje- Prelazak bolesnika sa tableta riva-
Ako dođe do predoziranja, može jednom dnevno, kao kontinui- seca) kod bolesnika sa PE pro- roksaban na parenteralne antiko-
se uzeti u obzir uzimanje aktiv- ranu terapiju. Ako je indicirana vociranom glavnim prolaznim agulanse:
nog ugljena, kako bi se smanjila produljena prevencija ponovne faktorima rizika (tj. nedavnim − Prva doza parenteralnog anti-
apsorpcija. Zbog visokog stup- PE (nakon završetka liječenja u velikim kirurškim zahvatom, tra- koagulansa mora se dati u isto
nja vezanja na proteine plazme trajanju od najmanje šest mjese- umom, COVID-19). Dulje trajanje vrijeme kada bi se uzimala slje-
rivaroksaban se iz organizma ne ci), preporučena doza je 10 mg liječenja je potrebno razmotriti deća tableta rivaroksabana.
može ukloniti dijalizom. jednom dnevno. Ako je rizik od kod bolesnika sa provociranom Prelazak bolesnika s antagonista
Najozbiljniji štetni učinak je krva- ponovne PE visok, tj. kod pacije- PE ili DVT-om koji nisu povezani vitamina K (VKA) na rivaroksaban
renje, uključujući ozbiljno unu- nata sa kompliciranim komorbi- sa glavnim prolaznim faktorima tablete:
tarnje krvarenje. Rivaroksaban je ditetima ili u kojih je ponovna PE rizika, neprovociranom PE ili − Kod bolesnika koji uzimaju li-
povezan sa nižom stopom ozbilj- ili DVT nastala tokom produljene DVT-om ili ponavljajućom PE ili jekove za prevenciju možda-
nih i smrtonosnih krvarenja nego prevencije lijekom rivaroksaban DVT-om u anamnezi. nog udara i sistemske embolije
varfarin, ali je povezan sa višom mora se prekinuti liječenje VKA
stopom krvarenja u gastrointe- i početi liječenje rivaroksaba-
stinalnom traktu. Ako dođe do ri proteaze HIV-a poput ritonavira, ekstremiteta i u području male nom kada je INR ≤ 3,0.
komplikacija sa krvarenjem kod NSAR, ASS, antitrombotici, selek- zdjelice), akutno medicinsko sta- − Kod bolesnika koji se liječe
bolesnika koji uzimaju rivaroksa- tivni inhibitori ponovne pohrane nje, akutni zastoj srca, akutni res- zbog DVT i PE te prevencije po-
ban, sljedeća primjena lijeka se serotonina i inhibitori ponovne piratorni zastoj i centralna venska novnih mora se prekinuti liječe-
mora odgoditi ili se liječenje mora pohrane serotonina i noradrena- kateterizacija. nje VKA i početi liječenje riva-
prekinuti na odgovarajući način. lina), kao i interakciju s eritromici- Prema prisutnosti faktora rizika, roksabanom kada je INR ≤ 2,5.
Zbrinjavanje krvarenja prilago- nom, klaritromicinom ili flukona- sve plućne embolije dijelimo na Prema preporuci Europskog kar-
đava se pojedincu, a može uklju- zolom. neprovocirane (idiopatske – bez diološkog društva iz 2019. godine,
čivati: 1. simptomatsko liječenje identificiranih faktora rizika) i pro- NOAK je preporučeni oblik oralne
(mehanička kompresija, kirurške Plućna embolija i vocirane (sa prisutnim faktorima antikoagulantne terapije u akut-
intervencije, nadoknada tečno- rivaroksaban rizika). Provocirane dalje može- noj fazi. U kroničnoj fazi liječenja
sti); 2. hemodinamičku potporu mo podijeliti na one sa prolaznim i sprječavanju recidiva razlikuje se
(transfuzije krvnih pripravaka ili Plućna embolija je stanje pred- ili reverzibilnim faktorima (ope- kod pacijenata sa ili bez maligne
komponenti); 3. primjenu speci- stavljeno iznenadnim zastojem racija, hospitalizacija...) ili sa ne- bolesti. Kod onih sa karcinomom
fičnog agensa za reverziju inhibi- embolusa u plućnoj arteriji sa ka- povratnim faktorima rizika (karci- NOAK (rivaroksaban) se preporu-
tora faktora Xa (andeksanet alfa) snijim ometanjem plućnog kr- nom). čuje kao alternativa NMH, izuzev
ili specifičnog agensa za poticanje votoka. Najčešći oblik (95 posto) Kada kod pacijenata koji ima- kod bolesnika sa gastrointestinal-
zgrušnjavanja poput koncentra- plućnog embolusa je tromb koji ju neki od poznatih faktora rizi- nim karcinomom. Kod pacijenata
ta protrombinskog kompleksa obično potječe iz nogu ili zdje- ka dođe do iznenadne dispneje i bez karcinoma produžena antiko-
(PCC), aktiviranog koncentra- ličnih vena. Tromboembolusi u tahipneje, bola u prsima, tahikar- agulantna terapija se preporučuje
ta protrombinskog kompleksa 65 posto slučajeva dospijevaju u dije, hemoptizija, anksioznosti ili za pacijente bez prepoznatljivog
(aPCC) ili rekombinantnog faktora oba, 25 posto u desno i 10 posto groznice, uvijek treba posumnja- faktora rizika, one sa trajnim fakto-
VIIa (r-FVIIa). Međutim, trenutno samo u lijevo plućno krilo. Donji ti na plućnu emboliju. Dostupnim rima rizika, osim antifosfolipidnog
postoji vrlo ograničeno kliničko režnjevi su zahvaćeni četiri puta dijagnostičkim pretragama po- sindroma i one sa manjim prola-
iskustvo primjene ovih lijekova. češće. Većinom su zahvaćene ve- trebno je što prije postaviti dija- znim faktorom rizika. Dolazi u ob-
Rivaroksaban je kontraindiciran like ili srednje velike plućne ar- gnozu. Rutinska klinička procjena zir i smanjenje doze rivaroksabana
tokom trudnoće i dojenja. terije, dok ispod 35 posto sluča- učinka liječenja se preporučuje tri nakon prvih šest mjeseci. B
19

13. 10. 2022. 11:24:31
18-19 - ISKUSTVA LJEKARA - Rivaroksaban.indd 3
18-19 - ISKUSTVA LJEKARA - Rivaroksaban.indd 3 13. 10. 2022. 11:24:31