Page 14 - Dnevna doza broj 18

DnevnaDoza

iskustva ljekara

Tretman akutnog bola

U liječenju akutnog i hroničnog bola koriste se preporuke Svjetske zdravstvene organizacije. Bol se liječi

prema tzv. trostepenoj ljestvici liječenja bola.

Autor: Dr. Nedim Halilbašić, ljekar opće prakse,
Hitna medicinska pomoć DZ Gračanica

rema definiciji Svjetskog ni bol, također, ima tendenciju da o opoidima ili mogućnost za pre- hemijskog podražaja. Nocicepcija
udruženja (IASP): “Bol je ne- bude povezan s ozljedom mekog usmjeravanje i zloupotrebu, ne- je svjesni doživljaj bola koji nasta-
ugodan emocionalni i osjetni tkiva ili privremenom bolešću, pa poštivanje smjernica za liječenje je kao posljedica informacija koje
Pdoživljaj povezan sa stvarnim se obično povlači nakon što ozlje- bola, prenatrpanost i nedostatak idu od perifernih nociceptora do
ili potencijalnim oštećenjem tkiva.” da zacijeli ili se bolest smiri. Akut- znanja ili resursa. struktura u središnjem nervnom si-
Definicijom je naglašena dvokom- ni bol od ozljede može evoluirati u stemu kore mozga. Bolne podraža-
ponentnost osjeta bola. Bol po- hronični bol, ako ozljeda ne zacijeli. Nastanak, transmisija je izazivaju ozljede tkiva ili upala,
sjeduje fizičku komponentu, koju Veoma je rasprostranjen, osjeća ga i modulacija bolnog usljed čega se oslobađaju različiti
uzrokuje podražaj nociceptora, i do 70 posto pacijenata u predbol- medijatori (algogene tvari) iz tki-
psihičku komponentu, na koju uti- ničkom okruženju i između 60-90 impulsa va, imunosnih ćelija, simpatičkih i
ču prethodno bolno iskustvo, spol, posto pacijenata koji ulaze u hit- senzornih aferentnih vlakana koji
dob te različiti socijalni, kulturološ- nu pomoć. Međutim, akutni bol je Osjet bola - nocicepcija, nastaje direktno ili posredno aktiviraju no-
ki, religijski i neurofiziološki faktori. često loše procijenjen i neadekvat- usljed podražaja posebnih struk- ciceptore.
Bol nas upozorava da se sa našim no liječen u prehospitalnom okru- tura nervnog sistema koji se na- Nocicepciju dijelimo u četiri faze:
tijelom događa nešto neobično, ženju. Početna i konačna procjena zivaju nociceptori. Nociceptori su 1. Transdukcija – prevođenje me-
on nas potiče na zaštitnički odnos bola se ne vrši u jednoj trećini do slobodni nervni završeci A-delta haničkog, hemijskog ili termič-
prema ozlijeđenom ili bolesnom polovini slučajeva, a i kada se vr- tankih mijeliniziranih vlakana i C kog podražaja u nervni impuls.
dijelu tijela i traženje (stručne) po- ši, mnogi pacijenti koji prijavljuju nemijeliniziranih vlakana specija-
moći, što onda omogućava brži umjereni do jaki bol ne primaju liziranih za provođenje osjeta bola. 2. Transmisija – provođenje ner-
oporavak. anelgeziju. Prepreke za efikasno Većinom su polimodalni, što znači vnog impulsa A-delta tankim
upravljanje bolom u ustanovama da odgovaraju na mehaničke, he- mijeliniziranim i C debelim ne-
Akutni bol za pružanje medicinske pomoći su mijske i termičke podražaje. Po- mijeliniziranim nitima (aferen-
različite i uključuju lošu procjenu sebnu grupu čine nociceptori koje tni neuroni prvog reda) do dru-
Akutni bol je bol kratkog trajanja, bola, ograničenu dostupnost opo- ne podražuju uobičajeni mehanič- gog, transdukcijskog neurona u
traje od minutu do oko tri mjeseca ida, otpor zdravstvenih radnika da ki i toplinski podražaji, već se ak- kičmenoj moždini te prenos po-
(ponekad i do šest mjeseci). Akut- propišu opoide, strah od ovisnosti tiviraju u upalnim uvjetima usljed dražaja ascendentnim putevima
14

23. 3. 2022. 14:50:21
14-15-16-17 ISKUSTVA LJEKARA - Tretman akutnog bola.indd 2 23. 3. 2022. 14:50:21
14-15-16-17 ISKUSTVA LJEKARA - Tretman akutnog bola.indd 2