Page 30 - Dnevna doza broj 16

DnevnaDoza

Dijagnostika i terapija duboke

venske tromboze i plućne embolije

Rivaroksaban se daje u samo jednoj dnevnoj dozi (nakon inicijalne terapije akutne faze duboke venske

tromboze ili plućne embolije), što značajno poboljšava adherenciju pacijenta.
iskustva ljekara

Autor: Dr. Grit Kirsten-Sarić, specijalista interne medicine,
subspecijalista kardiologije,
Poliklinika “Arbor Vitae Dr. Sarić“, Mostar

kutna tromboza dubokih ve- droma. U oba slučaja rezultat su
na karlice i donjih udova de- staza u dubokim venama i venski
finirana je prema parcijalnoj hipertonus. Posljedica toga su po-
Aili kompletnoj okluziji ma- sttrombotski sindrom i hronična
gistralnih ili muskularnih vena od venska insuficijencija. Rana i tač-
trombotskih ugrušaka koji se mo- na dijagnostika i početak adekvat-
gu, ako se razlog tromboze ne ot- ne terapije mogu prekinuti proces
kloni, apozicionalno širiti i emboli- apozicionalnog rasta trombotskog
zirati u plućni krvotok. materijala, reducirati opasnost od
Svake godine u Evropi umre više akutne plućne embolije i smanjiti
od 500.000 pacijenata od posljedi- oblik posttrombotskog sindroma.
ca venske tromboembolije, znatno
više nego od posljedica saobraćaj- Klinički pregled i
nih nesreća, HIV-a, karcinoma dojki skor sistem
i prostate, zajedno.
Razlikujemo sljedeće tipove dubo- Na početku dijagnostičkog proce-
kih tromboza: sa rade se detaljna anamneza i kli-
− ascendirajuća – od distalno pre- nička ocjena vjerovatnoće akutne
ma proksimalno, najčešći oblik; duboke venske tromboze. Zato je
− descendirajuća – od proksimal- praktično koristiti klinički skor si-
no prema distalno, najčešće sa stem (Tabela 1).
početkom u jednoj od karličnih Ako je aparativna dijagnostika po-
vena; trebna, ali nije odmah dostupna,
− transfacijalna – sa početkom u kod visoke sumnje na DVT prepo-
površinskoj veni ili u perfora- ručuje se početak antikoagulativne
tornoj veni koja se širi u duboki terapije. U svakom slučaju je dokaz
venski sistem. o postojanju ili isključenju trombo-
Hronično oštećenje venskog siste- ze naknadno potreban.
ma, kao posljedica dubokih trom-
boza, moguće je usljed nepotpune D-dimeri
rekanalizacije (tkivna transformaci-
ja tromba), kao i u slučaju potpu- D-dimeri nastanu kao proizvod fi-
ne rekanalizacije usljed oštećenja brinolize i pokazatelj su pojača-
venskih zalistaka i refluksnog sin- ne aktivnosti koagulacije, kao i fi- brinolize bilo kakve geneze. Osim Aparativna dijagnostika
trombotskih procesa, brojne dru-
ge fiziološke i patološke promje- U slučaju potrebne aparativne di-
Tabela 1. Wells skor za ocjenu kliničke vjerovatnoće ne u ljudskom organizmu dovode jagnostike, prvi izbor je kompre-
duboke venske tromboze do povećanja D-dimera, kao što siona sonografija, u kombinaciji
su akutni i hronični upalni proce- s color-doppler metodom. Ovom
Klinička karakteristika Skor si, traume, operacije, trudnoća, ak- metodom moguće je prikazati po-
tivno tumorsko oboljenje ili krva- vršinski i duboki venski sistem, od
Aktivno tumorsko oboljenje 1 renje/stvaranje hematoma. visine karlice do maleolarne regije,
Analiza D-dimera je preporučljiva obostrano, zatim prikaz tromboze.
Pareza/nedavna imobilizacija noge 1 samo nakon kritične ocjene klinič- Također, moguće je odrediti visinu
Imobilizacija >3 d, veliki hirurški zahvat < 12 sed. 1 ke vjerovatnoće za DVT. Kod niske tromba, kao i njegov proksimalni
kliničke vjerovatnoće i D-dimera kraj. Osim toga, moguće je vizua-
Bol/induracija velikih vena 1
u referentnim granicama, dodat- lizirati i druge patološke procese i
Edem cijele noge 1 na dijagnostika i terapija trombo- diferencijalne dijagnoze, kao što su

Potkoljenični edem > 3 cm u odnosu na drugu nogu 1 ze nisu potrebne. Kod visoke kli- ciste, sinovitis, hematomi, rupture
ničke vjerovatnoće za DVT, analiza mišića, aneurizme, tumori i kom-
Tjestasti edem simptomatske noge 1 D-dimera nije potrebna, nego slije- partment sindrom.
Kolateralne vene 1 di daljnja aparativna dijagnostika Flebografija je danas rijetka dija-
(što prije). Negativna prediktivna gnostička procedura koja se više
Ranija dokumentirana tromboza 1 vrijednost koncentracija D-dimera koristi kod nejasnih recidiva trom-

Druga dijagnoza isto moguća, kao i DVT -2 u ovoj situaciji nije dovoljno visoka, boza. CT ili MRI flebografija se ko-
tako da postoji rizik od neprepo- riste za dijagnostiku DVT karličnih
Skor > 2: vjerovatnoća je visoka; Skor < 2: vjerovatnoća za DVT je niska znavanja akutne DVT. (Grafikon1). vena ili vene cave i potrebni su pri-
30