Page 32 - Dnevna doza broj 16

DnevnaDoza

zanimljivosti

Deset kardioloških lijekova

neobičnog porijekla

Lijekove koristimo svakodnevno, ali zapitamo li se odakle dolaze? Neki od njih imaju neobično ili
pomalo bizarno porijeklo.

1. ACE inhibitori su često korište- nje se upotreba vrbe kao antiflo- 4. Varfarin pripada grupi lijekova 5. Nitrati. Gliceril trinitrat pripada
na grupa antihipertenziva, jedan gistika i analgetika. I u staroj Grč- koji se nazivaju kumarini i jedan je grupi lijekova poznatoj kao nitrati
od klasičnih predstavnika je rami- koj, oko 400 godina p.n.e., Hipokrat od najkorištenijih antikoagulansa. i danas se koristi u liječenju angine
pril. Ali, jeste li znali da je aktivna je koristio čaj od lista vrbe kako bi Prije nego se počeo upotrebljavati pektoris. Zapravo, riječ je o nitrogli-
supstanca prvog ACE inhibitora – ženama olakšao porođajne bolove. u humanoj medicini varfarin je pr- cerinu, aktivnom sastojku eksplo-
kaptoprila, prvobitno izolirana iz Profesor Joseph Buchner 1828. go- vobitno bio korišten kao otrov za ziva, koji se koristi u proizvodnji
otrova brazilske zmije otrovnice dine na minhenskom Univerzitetu štakore. Njegovo otkriće se veže za dinamita i baruta. Naziv gliceril tri-
Bothrops jararaca? Dobitnik No- uspijeva ekstrahirati aktivni sasto- daleku 1920., kada je inače zdrava nitrat izabran je od medicinske za-
belove nagrade John Vane je, pr- jak iz vrbe, dobivajući kristale koje stoka u sjevernoameričkim prerija- jednice kako se pacijenti ne bi bes-
vobitno testirajući na plućima psa je nazvao salicin. Tokom kliničkog ma počela umirati od unutrašnjeg potrebno plašili. Abscanio Sobrero
peptide dobijene iz ovog otrova, ispitivanja salicina 1876. godine krvarenja. Kada nije pronađen nije- je 1847. godine zapazio da nitrati
dokazao da su oni u stanju bloki- utvrđeno je da pomaže u snižava- dan konkretan uzrok smrti, pažnja djeluju vazodilatatorno nakon što
rati aktivnost angiotenzin konver- nju temperature i upale zglobova je preusmjerena na ishranu stoke. je primijetio da kontakt sa nitrogli-
tirajućeg enzima. Istraživanja ACE kod pacijenata sa reumatizmom, Utvrđeno je da su goveda pasla si- cerinom izaziva glavobolju. William
inhibitora koja su uslijedila gene- a 1897. je otkriveno da dodavanje jeno od slatke djeteline (Melilotus Murrel osmislio je upotrebu nitrata
rirala su razvoj nekoliko desetina acetilne grupe salicilnoj kiselini alba i Melilotus officinalis) te da je u liječenju angine pektoris i za sni-
ACE inhibitora koje danas koriste smanjuje njena iritirajuća svojstva. učestalost krvarenja bila najveća žavanje krvnog pritiska.
stotine miliona ljudi. Od 1899. godine acetilsalicilna ki- kada je sijeno bilo vlažno (tada bi
selina se počinje prodavati kao li- bivalo kontaminirano sa plijesni Pe- 6. Statini se uglavnom koriste za
2. Acetilsalicilna kiselina je jedan jek. nicillium nigricans i Penicillium jensi). snižavanje holesterola i stabiliza-
od prvih korištenih lijekova, a nje- Obično se vlažno sijeno bacalo, ali, ciju ateromskih plakova, čime se
na primjena se može pratiti još od 3. Digoksin. Aktivni sastojak di- kako se ovo događalo u periodu ve- smanjuje rizik od srčanog udara
starih Egipćana. goksina vodi porijeklo od biljke cr- like ekonomske krize, novca je bilo kod osoba iz rizičnih grupa. Japan-
Prirodno jedinjenje u osnovi ovog vena pustikara ili naprstak (Digita- malo i štednja je bila imperativ. Ka- ski mikrobiolog Akira Endo je se-
lijeka nalazi se u biljkama, u ko- lis purpurea). Upotreba digitalisa se snije je utvrđeno da se kumarin, ko- damdesetih godina prošlog stolje-
ri vrbe i medunike (končare, osla- može pratiti još od drevnog Egipta, ji daje miris tek pokošenom sijenu, ća izolirao prvo poznato jedinjenje
da; Filipendula ulmaria). U drev- a engleski ljekar William Withering pretvara u dikumarol kada se kon- za snižavanje holesterola iz plijesni
nom egipatskom medicinskom prvi je objavio prikaz njegove upo- taminira gljivicama, a varfarin je de- Penicillinium citrinum, koji se naziva
spisu Eberskom papirusu spomi- trebe 1785. godine. rivat dikumarola. citrin. Iz njega je izveden prvi sta-
32